Tấm thiệp cưới có nguồn gốc từ phương Tây, được sinh ra từ lễ nghi của giới quý tộc và giờ đây đã trở nên phổ biến khắp thế giới. Nếu không phải nhờ những tiến bộ kỹ thuật trong ngành in ấn, có lẽ đến giờ chúng ta vẫn dạo quanh khu phố hoặc chỉ biết nhắn tin để báo tin tức ngày trọng đại. 

Thời kỳ của người loan tin và thư tay

Vào cuối thời Trung Cổ, khoảng thế kỷ XIV, dân thường đa phần mù chữ. Đối với họ, tấm thiệp cưới hoàn toàn không có ý nghĩa. Vì vậy, trách nhiệm mời khách tại địa phương sẽ được trao cho người loan tin (town crier) – một người giọng to khỏe chuyên báo tin tức cho cả làng. 

Thời kỳ này, gia đình họ hàng sống gần nhau, làng xóm gần gũi nên việc thông báo đám cưới rất đơn giản. Bất kỳ ai nghe được lời loan báo đều có thể trở thành khách mời của ngày vui.

Tuy nhiên, điều này khác với giới hoàng gia và nhà quý tộc – biết chữ và chú trọng nhiều đến các quy tắc xã giao. Họ gửi thư tay được viết bởi những thầy tu nổi tiếng giỏi thư pháp, thư được nhét phong bì niêm phong bằng dấu sáp có hình gia huy. Người thân tín sẽ lên ngựa để gửi thư đến tận tay khách mời trong danh sách.

Lúc này, công nghệ in hàng loạt đã xuất hiện tại châu Âu với kỹ thuật in khắc gỗ (woodblock printing) nhưng thiệp cưới không phải là đối tượng được quan tâm. Số lượng thiệp quá ít để in hàng loạt và nội dung thư thì thay đổi liên tục, in ấn chỉ tốn thời gian và chi phí. Thư viết tay đơn giản hơn, trang trọng hơn, đẹp hơn và nhanh hơn.

In ấn bắt đầu được lựa chọn

Cuộc cách mạng in ấn bắt đầu bùng nổ vào năm 1440 khi Johannes Gutenberg phát minh ra chiếc máy in ép (movable-type printing press) với những con chữ tách rời. Kỹ thuật này thắng cuộc đua về tốc độ, nhưng chưa đủ thỏa mãn giới quý tộc và hoàng gia với những kiểu chữ thư pháp thể hiện đẳng cấp.

Đến cuối thời kỳ Phục Hưng, khoảng cách giàu nghèo và trình độ học vấn được thu hẹp giữa các giai tầng trong xã hội. Lúc này, ngành in ấn mới bắt đầu lấn sân sang thiệp cưới, phục vụ tầng lớp trung lưu nhưng chỉ trong một số đám cưới đông đúc. Giới thượng lưu vẫn ưa chuộng thư tay.

Cụ thể hơn, vào năm 1642, kỹ thuật in khắc lõm (intaglio) mezzotint của Ludwig von Siegen ra đời với khả năng bắt chước một số kiểu chữ phức tạp của các thầy tu. Kết quả là những tấm thiệp cưới với phần nội dung mời cưới được cố định ra đời và bắt đầu nhận được sự chấp nhận của xã hội.

Những công nghệ in cứ thế phát triển trong thời cận đại. Năm 1796, kỹ thuật in thạch bản (lithography) ra đời cho phép bỏ qua việc khắc chữ lên mặt gỗ hay mặt thép, rút ngắn thời gian sản xuất. Tiếp theo đến in quay, in offset, in mimeo, in laser, v.v… Tuy nhiên, thiệp cưới in ấn vẫn chưa khẳng định được vị thế.

Một nhu cầu thiết yếu

Phải đến thế kỷ XX thì những yếu tố cần và đủ mới hội tụ để ngành in ấn trở nên gần như độc quyền với thiệp cưới.

Tại Mỹ, song hành với 2 cuộc chiến tranh thế giới thuộc nửa đầu thế kỷ này là cuộc vận động quy tắc xã giao của Amy Vanderbilt và Emily Post. Hai người không chỉ là chuyên gia trong lĩnh vực của mình mà còn là tác giả của nhiều cuốn sách và tiểu thuyết. Họ cổ vũ xã hội tuân theo các phép tắc vốn ban đầu chỉ giới hạn cho quý tộc và mang thiệp cưới đến với đại chúng.

Thế chiến II thì gia tăng sức ép lên công nghệ truyền thông thông tin và chế tạo máy tính. Kết quả là sự bùng nổ của những siêu máy tính và mạng Internet vào cuối thế kỷ XX. Theo đó là sự phát triển mạnh mẽ của ngành thiết kế đồ họa (graphic design).

Các mẫu chữ kiểu, font chữ thư pháp cũng dần được thu thập và ngày càng sẵn có trong trong soạn thảo văn bản và thiết kế.

Đối với in ấn, một phát minh cần được nhắc tên thermal printing, hay in nhiệt. Kỹ thuật in này giúp cân bằng giữa tính mỹ thuật và hiệu quả in ấn. Với in nhiệt, chữ cái sẽ nổi và bóng như được viết tay – nhưng là sản phẩm in hàng loạt với giá rẻ và tiết kiệm thời gian.

Cũng không thể không kể đến sự bùng nổ dân số sau Thế chiến. Tỷ lệ sinh tăng vọt khiến trái đất trở nên chật chội còn các đám cưới thì ngày càng đông đúc.

Thiệp cưới in ấn giờ đây đã trở thành một nhu cầu đương nhiên của xã hội. Nó không còn là vật thể hiện đẳng cấp quý tộc, còn thư pháp viết tay cũng dần bị chìm vào quên lãng. 

Với kỹ thuật in mezzotint, chữ và hình trên thiệp mới in xong có thể bị nhòe nếu chẳng may gặp phải sự cọ xát, vì vậy người ta đặt một tấm giấy lót mỏng lên trên để bảo vệ hình in trên thiệp mời. Thói quen thú vị này vẫn được nhiều người giữ lại ở phương Tây, mặc dù kỹ thuật in ngày nay đã vô cùng phát triển.